SPEELGOED BIJ ONLICHT - Over de schilderkunst van Sibylle Eimermacher
Sybrandt van Keulen
Is in de schilderkunst de mimetische techniek dikwijls gebruikt om onze eigendommen zo aantrekkelijk mogelijk af te beelden, in de schilderijen van Sibylle Eimermacher lijkt deze techniek te worden ingezet om welhaast het tegenovergestelde effect te bereiken. Zeker zijn er dingen te zien die je graag lange tijd bij je zou willen hebben. Zo bevinden zich in de serie schilderijen beautiful friends (2004/2005) veel dieren die vertedering opwekken. Dat geldt ook voor de schilderijen van vliegtuigen en delen van vliegtuigen. Deze airplanes (2005) – als schilderkunstige deconstructies van het straalvliegtuig – maken een ontwapenende indruk. De macht van de moderne techniek ontdaan van alledaags geweld. Als speelgoed. Waarschijnlijk door het formaat, maar vermoedelijk ook door de dunne verfstreek, valt het niet zo op dat de vliegtuigschilderijen een zwarte achtergrond hebben.
Bij beautiful friends is het gegeven van een zwarte achtergrond en ondergrond wel nadrukkelijk aanwezig. Maar ook bij de meer recente schilderijen komt dit aspect vaker dan een enkele keer voor. De dingen en de dieren bevinden zich in een soort nachtelijke toestand, of zoals Sibylle Eimermacher het zelf in een titel omschrijft: ‘Under a dark sky'. Het kan hier gaan om ogenblikken van zonsverduistering of landschappen bij nacht – een enkele keer, bij ‘huisje' (2006), heb ik een directe associatie met de exterieurs van Edward Hopper. Hoe huiselijk of wild de afgebeelde zaken ook zijn, ze worden omgeven door een nachtelijkheid, soms het fotografisch negatief van daglicht, dat niets van doen heeft met de tijdelijke afwezigheid van onze zonneschijn.
De associatie van speelgoed in vreemd licht wordt versterkt door de videostills van Orbit (2006): in de onbehuisdheid van de kosmische nacht bevinden zich dingen die nu eens op kristallen lijken, dan weer op ruimtestations. Minuscule behuizingen in de kosmos. De toestand van kosmische nacht is niet zoals onze dag en nacht. Daar gaat de zon niet op of onder. Dit onlicht bepaalt het werk van Sibylle Eimermacher, als achtergrond en grondstemming. Dit onlicht schijnt ook door de dierenogen heen. Tegen deze achtergrond verschijnen de dingen van aards geweld als speelgoed, maar tegelijk straalt dit onlicht ook door de gewone hebbedingen heen. In dit licht wordt het gewoonste ding onteigend, ontijdig.
Het ondagelijkse is een aspect dat in het werk van Sibylle een prominente rol speelt. Een aspect dat, evenals het onlicht, als techniek wordt ingezet om het onvertrouwde zo dichtbij mogelijk te brengen, en andersom: schilderijen als oefeningen om het onbereikbare te naderen. Deze werken zijn zo ongedwongen, speels en ook zo vanzelfsprekend omineus, dat je misschien wel van een esthetisch gebod kunt spreken: wenken tot afstand nemen, zelfs van het allerliefste.